Web2 چیست و چه تفاوتی با Web3 دارد؟ نگاهی به تکامل دنیای اینترنت

شما به‌عنوان کاربران این دنیای پویا، احتمالاً با مفاهیمی مانند وب ۲ و وب ۳ مواجه شده‌اید، اما Web3 چیست؟ و چرا این‌قدر در دنیای فناوری سر و صدا به پا کرده است؟ در این مقاله، همراه شما سفری به گذشته، حال و آینده اینترنت خواهیم داشت و به تفاوت‌های میان Web2 و Web3 نگاهی عمیق می‌اندازیم.

جهان دیجیتال امروزی، نتیجه‌ دهه‌ها نوآوری و پیشرفت است. اینترنت از زمان اختراعش توسط Tim Berners-Lee در سال ۱۹۸۹، مسیری طولانی را پیموده است. در ابتدا، اینترنت تنها مجموعه‌ای از صفحات وب ساده بود که اطلاعات را به‌صورت یک‌طرفه ارائه می‌کرد. اما با گذر زمان، فناوری‌های جدید و نیازهای کاربران، این بستر را به سمت تعاملی‌تر شدن و تمرکززدایی هدایت کردند. هر مرحله از این تکامل، امکانات جدیدی را برای شما به ارمغان آورده است تکامل اینترنت را می‌توان به سه نسل تقسیم کرد: Web1، Web2 و Web3. هر نسل، نحوه تعامل شما با دنیای دیجیتال را تغییر داده است. این نسل‌ها هرکدام ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند. بیایید این مسیر را با هم مرور کنیم.

Web1 چیست؟ نسل اول اینترنت

Web1، که به‌عنوان اینترنت اولیه شناخته می‌شود، در دهه ۱۹۹۰ شکل گرفت. در این دوره، اینترنت مانند یک کتابخانه دیجیتال بود که کاربران تنها می‌توانستند اطلاعات را بخوانند. صفحات وب عمدتاً ایستا بودند و توسط توسعه‌دهندگان ساخته می‌شدند. شما به‌عنوان کاربر، امکان تعامل یا ایجاد محتوا نداشتید. 

بیشتر بدانید: چرا بازاریابی محتوای تعاملی مهم است؟ + (معرفی انواع محتوای تعاملی)

برای مثال، وب‌سایت‌های خبری یا صفحات شخصی، اطلاعات را نمایش می‌دادند، اما هیچ فضایی برای نظر دادن یا مشارکت وجود نداشت. Tim Berners-Lee با اختراع World Wide Web، پایه‌گذار این نسل بود که هدفش دسترسی آسان به اطلاعات بود.

• محتوای ایستا: صفحات وب ساده و غیرتعاملی بودند.
• عدم مشارکت کاربر: شما تنها می‌توانستید اطلاعات را بخوانید.
• هدف اصلی: دسترسی به اطلاعات عمومی و علمی.

اینترنت اولیه، پایه‌ای برای تحولات بعدی بود. اگرچه محدود بود؛ اما راه را برای نوآوری‌های بعدی هموار کرد.

Web2 چیست و چگونه به دنیای دیجیتال شکل داد؟

با ورود به اوایل دهه ۲۰۰۰ و قرن ۲۱، Web2 پا به عرصه گذاشت و اینترنت را به فضایی تعاملی تبدیل کرد. این نسل، اینترنت را از یک کتابخانه یک‌طرفه به فضایی تعاملی و پویا تبدیل کرد. شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها و پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری محتوا مانند یوتیوب و فیسبوک، نمادهای این دوره هستند.

آگاهی بیشتر:

بازاریابی شبکه‌‌های اجتماعی چیست؟

تبلیغ در یوتیوب، چرا و چطور؟

شما دیگر نه‌تنها مصرف‌کننده، بلکه تولیدکننده محتوا نیز شدید. وب ۲ به کاربران اجازه داد تا نظر بدهند، پست منتشر کنند و با دیگران در سراسر جهان ارتباط برقرار کنند. وب ۲ به شما قدرت داد تا صدای خود را به گوش جهان برسانید؛ اما این قدرت، با چالش‌هایی همراه بود که در ادامه بررسی می‌کنیم.

ویژگی‌های Web2؛ امکان تعامل کاربران

جهان Web2 فضایی پویا و کاربرمحور است. این نسل، اینترنت را به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره شما تبدیل کرد.

• تعامل‌پذیری: امکان مشارکت فعال کاربران از طریق نظرات، پست‌ها و اشتراک‌گذاری.
• شبکه‌های اجتماعی: پلتفرم‌هایی مانند فیسبوک، توییتر و اینستاگرام که ارتباط کاربران را متحول کردند.
• تمرکز بر کاربر: محتوا توسط کاربران تولید می‌شود و پلتفرم‌ها بر اساس رفتار شما شخصی‌سازی می‌شوند.
• هوش مصنوعیدر وب: الگوریتم‌های هوشمند برای پیشنهاد محتوا و تبلیغات هدفمند.

مقاله مرتبط: ابزارهای برتر تولید محتوا با هوش مصنوعی

• محتوای پویا: وب‌سایت‌ها با توجه به رفتار شما تغییر می‌کنند.

بیشتر بخوانید: محتوای همیشه سبز چیست و چه تاثیری در سئو سایت دارد؟

• دسترسی آسان: ابزارهای ساده برای ایجاد وبلاگ یا حساب کاربری.
• تجارت الکترونیک: خرید و فروش آنلاین به امری عادی تبدیل شد.

مزایا و معایب Web2؛ نقص حریم خصوصی کاربران توسط شرکت‌ها

وب ۲ در مقایسه با وب یک انقلابی بزرگ تلقی می‌شد اما همچنان مزایا و معایب خود را داشت که در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم:

مزایا:

• دسترسی آسان به ابزارهای تولید محتوا
• ارتباطات جهانی و ایجاد جوامع آنلاین
• رشد کسب‌وکارهای دیجیتال و تجارت الکترونیک

معایب:

• پلتفرم‌های بزرگ مانند گوگل و فیسبوک کنترل داده‌های شما را در دست دارند.
• اطلاعات شخصی شما اغلب بدون رضایت کامل به اشتراک گذاشته یا فروخته می‌شود.
• امکان حذف محتوا یا محدود کردن دسترسی توسط شرکت‌های بزرگ وجود دارد.

نقص قوانین مربوط به حریم خصوصی،‌بزرگترین چالش Web2 بود که متخصصان را وادار به طراحی نسخه‌ای بهتر و پیشرفته‌تر از اینترنت کرد.

Web3 چیست؟ تعریف، هدف و ساختار

Web3 نسل بعدی اینترنت است که بر پایه اینترنت غیرمتمرکز ساخته شده و هدفش بازگرداندن کنترل به کاربران است. برخلاف Web2 که تحت سلطه شرکت‌های بزرگ است، وب ۳ از فناوری‌هایی مانند بلاکچین، قراردادهای هوشمند و IPFS (سیستم فایل بین‌سیاره‌ای) استفاده می‌کند تا فضایی شفاف، امن و کاربرمحور ایجاد کند. اگر بخواهیم به زبان ساده به سوال Web3 چیست پاسخ دهیم، Web3 اینترنتی است که در آن شما مالک داده‌های خود هستید، تراکنش‌ها شفاف‌اند و هیچ نهاد مرکزی کنترلی بر آن ندارد.

ویژگی‌های اصلی Web3؛ اینترنت غیرمتمرکز و شفاف

Web3 با ویژگی‌های منحصربه‌فردش، تجربه‌ای متفاوت از اینترنت ارائه می‌دهد. این ویژگی‌ها، شما را در مرکز دنیای دیجیتال قرار می‌دهند.

• تمرکززدایی: هیچ نهاد مرکزی داده‌ها یا خدمات را کنترل نمی‌کند.
• مالکیت داده: شما کنترل کامل بر اطلاعات شخصی خود دارید.
• امنیت و شفافیت: فناوری بلاکچین تضمین می‌کند که داده‌ها غیرقابل تغییر و شفاف هستند.
• اقتصاد غیرمتمرکز: امکان کسب درآمد از طریق NFTها و توکن‌ها.
• حریم خصوصی: شما تصمیم می‌گیرید داده‌هایتان با چه کسی به اشتراک گذاشته شود.

وب 3 به شما امکان می‌دهد تا در دنیایی آزادتر و شفاف‌تر فعالیت کنید. این نسل، آینده اینترنت را بازتعریف می‌کند. این ویژگی‌ها، Web3 را به گزینه‌ای جذاب برای آینده تبدیل کرده‌اند. اما فناوری‌های زیرساختی آن چیست؟

فناوری‌های زیرساختی Web3

Web3 بر پایه فناوری‌های پیشرفته‌ای ساخته شده که تجربه‌ای امن و غیرمتمرکز را برای شما فراهم می‌کنند.

1. بلاکچین و وب 3: بلاکچین ستون فقرات Web3 است. این فناوری، دفتری دیجیتال و غیرمتمرکز است که تراکنش‌ها را با امنیت بالا ثبت می‌کند. پلتفرم‌هایی مانند اتریوم امکان اجرای قراردادهای هوشمند را فراهم کرده‌اند.
2. IPFS: سیستم فایل بین‌سیاره‌ای، روشی غیرمتمرکز برای ذخیره‌سازی داده‌هاست که وابستگی به سرورهای مرکزی را کاهش می‌دهد.
3. قرارداد هوشمند: برنامه‌هایی خودکار که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند و بدون نیاز به واسطه، توافقات را اجرا می‌کنند.

این فناوری‌ها، ستون‌های اصلی Web3 هستند. پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، اجرای این فناوری‌ها را ممکن کرده‌اند.

تفاوت Web2 و Web3؛ تمرکززدایی، مالکیت داده و شفافیت

برای درک بهتر تفاوت Web2 و Web3، بیایید جنبه‌های کلیدی را مقایسه کنیم. این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که چگونه وب ۳ تجربه‌ای متفاوت برای شما ایجاد می‌کند.

تمرکززدایی؛ سلب قدرت از شرکت‌های بزرگ در کنترل اطلاعات

در Web2، شرکت‌های بزرگ مانند آمازون و گوگل کنترل سرورها و داده‌ها را در دست دارند؛ اما در Web3، داده‌ها روی شبکه‌های غیرمتمرکز مانند بلاکچین ذخیره می‌شوند. این یعنی شما دیگر به یک شرکت خاص وابسته نیستید و داده‌هایتان در شبکه‌ای توزیع‌شده امن هستند.

• شبکه‌های توزیع‌شده: داده‌ها در بلاکچین ذخیره می‌شوند.
• عدم سانسور: هیچ نهادی نمی‌تواند محتوای شما را حذف کند.

تمرکززدایی، آزادی و استقلال بیشتری به شما می‌دهد. این ویژگی، قلب اینترنت غیرمتمرکز است.

مالکیت داده‌ها؛‌ چالش در وب 2

در Web2، اطلاعات شما (مثل پست‌ها یا جستجوها) متعلق به پلتفرم‌هاست. اما در Web3، شما مالک داده‌های خود هستید و می‌توانید انتخاب کنید که آن‌ها را با چه کسی به اشتراک بگذارید یا حتی از آن‌ها کسب درآمد کنید.

• NFT‌ها: دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد که مالکیت شما را تضمین می‌کنند.
• کیف پول‌های دیجیتال: ابزارهایی برای مدیریت داده‌ها و دارایی‌ها.

مالکیت داده، قدرت را به دست شما می‌سپارد. این تغییر، تجربه‌ای جدید از اینترنت ایجاد می‌کند.

امنیت و شفافیت؛‌ دلیل اصلی ظهور Web3

Web2 به دلیل تمرکزگرایی، در معرض هک و نقض حریم خصوصی است؛ اما Web3 با استفاده از بلاکچین و رمزنگاری، امنیت بیشتری ارائه می‌دهد. تراکنش‌ها شفاف و قابل ردیابی هستند، اما هویت شما محافظت می‌شود.

• رمزنگاری پیشرفته: داده‌ها غیرقابل تغییر هستند.
• شفافیت تراکنش‌ها: همه می‌توانند تراکنش‌ها را بررسی کنند.

این ویژگی‌ها، اعتماد شما به اینترنت را افزایش می‌دهند. Web3 فضایی امن‌تر برای فعالیت‌های دیجیتال فراهم می‌کند.

مزایای Web2 و Web3 برای کاربران و کسب‌وکارها

Web3  فرصت‌هایی بی‌نظیر برای شما و کسب‌وکارها ایجاد می‌کند. این نسل از اینترنت، راه‌های جدیدی برای تعامل، مدیریت و کسب درآمد در دنیای دیجیتال فراهم کرده و ابزارهای نوین به شما کمک می‌کنند تا به‌سادگی وارد این فضا شوید.

• کنترل بیشتر: شما مالک داده‌ها و دارایی‌های دیجیتال خود هستید.
• کسب درآمد جدید: از طریق NFTها و توکن‌ها، می‌توانید از محتوا یا دارایی‌های دیجیتال خود درآمد کسب کنید.
• شفافیت در تراکنش‌ها: قراردادهای هوشمند تضمین می‌کنند که توافقات بدون واسطه و با اطمینان اجرا شوند.
• دسترسی جهانی: کسب‌وکارها می‌توانند بدون محدودیت‌های جغرافیایی یا بانکی با مشتریان تعامل کنند.
• ابزارهای کاربرمحور : در وب 3 ابزارهایی تولید شدند که به کاربران اجازه می‌دهند آزادی عمل داشته باشند و کسب‌وکار‌ها و استارت‌آپ‌های زیادی با این ایده تولید شد و هر یک توانست موفقیت‌های بسیاری کسب کند. 

استارت‌اپ Canva یکی از بزرگترین استارت‌آپ‌ها در این حوزه محسوب می‌شود که امروزه حتی امکانات هوش مصنوعی را نیز در دل خود جای داده است. سایت پرتالنیز یک پلتفرم یا سایت ساز قدرتمند ایرانی، به شما امکان می‌دهد بدون نیاز به دانش برنامه‌نویسی، وب‌سایتی حرفه‌ای با قابلیت درگ اند دراپ طراحی کنید. 

با پرتال، می‌توانید به‌سادگی قالب‌های واکنش‌گرا را انتخاب کرده، صفحات خود را شخصی‌سازی کنید و با اتصال به درگاه‌های پرداخت و ابزارهای بازاریابی، کسب‌وکارتان را در دنیای وب 3 گسترش دهید. این پلتفرم با ارائه پنل مدیریت ساده و پشتیبانی قوی، به شما کمک می‌کند تا حضوری مؤثر در فضای دیجیتال داشته باشید. این مزایا، Web3 را به گزینه‌ای جذاب برای آینده تبدیل کرده‌اند. شما نیز می‌توانید بخشی از این تحول باشید.

چالش‌ها و محدودیت‌های Web3

با وجود پتانسیل‌های عظیم، Web3 هنوز با موانعی روبه‌روست. آگاهی از این چالش‌ها به شما کمک می‌کند تا بهتر با این فناوری تعامل کنید.

• پیچیدگی فنی: استفاده از فناوری‌هایی مانند بلاکچین و قراردادهای هوشمند برای کاربران عادی ممکن است دشوار باشد.
• مصرف انرژی: برخی بلاکچین‌ها، مانند نسخه‌های اولیه اتریوم، انرژی زیادی مصرف می‌کنند (هرچند اتریوم 2.0 این مشکل را تا حدی حل کرده است).
• قوانین و مقررات: فقدان چارچوب‌های قانونی مشخص، پذیرش گسترده Web3 را کند کرده است.
• امنیت کیف پول‌های دیجیتال: در صورت گم شدن کلیدهای خصوصی، ممکن است دارایی‌های دیجیتال شما برای همیشه از دست بروند.

این چالش‌ها موقتی هستند و با پیشرفت فناوری، راه‌حل‌های جدیدی ارائه خواهد شد. اما آگاهی از آن‌ها ضروری است.

آینده Web3 و نقش آن در متاورس و اینترنت اشیا (IoT)

Web3 نه‌تنها اینترنت را بازتعریف می‌کند، بلکه بستری برای فناوری‌های نوظهور مانند متاورس و اینترنت اشیا (IoT) فراهم می‌کند. متاورس، دنیایی مجازی که در آن می‌توانید کار، بازی و تعامل کنید، با استفاده از بلاکچین و NFTها، مالکیت دارایی‌های دیجیتال (مثل زمین مجازی یا آواتارها) را تضمین می‌کند. از سوی دیگر، اینترنت اشیا با اتصال دستگاه‌های هوشمند به شبکه‌های غیرمتمرکز، امنیت و کارایی بیشتری به ارمغان می‌آورد. تصور کنید دستگاه‌های خانه شما به‌صورت خودکار و امن و بدون نیاز به سرورهای مرکزی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

هوش مصنوعی در وب نیز در Web3 نقش مهمی ایفا می‌کند. الگوریتم‌های هوشمند می‌توانند داده‌های غیرمتمرکز را تحلیل کرده و تجربیات شخصی‌سازی‌شده‌ای برای شما ایجاد کنند البته بدون اینکه حریم خصوصیتان به خطر بیفتد.

این جدول نشان می‌دهد که هر نسل چگونه نقاط قوت و ضعف خود را داشته است و Web3 با رفع مشکلات قبلی، آینده‌ای روشن را نوید می‌دهد

آینده اینترنت در دستان شماست!

Web3 نویدبخش دنیایی است که در آن شما، نه شرکت‌های بزرگ، کنترل دیجیتال خود را در دست دارید. از Web1 که تنها اطلاعات را نمایش می‌داد، تا Web2 که تعامل را به ارمغان آورد و حالا Web3 که قدرت را به شما بازمی‌گرداند، تکامل اینترنت نشان‌دهنده تلاش بشر برای آزادی و خلاقیت بیشتر است. با پذیرش اینترنت غیرمتمرکز، می‌توانید بخشی از این انقلاب دیجیتال باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر و شروع سفر خود در دنیای وب ۳، به پرتال تخصصی ما مراجعه کنید و از منابع آموزشی و به‌روز بهره‌مند شوید. همین حالا قدم در مسیر آینده بگذارید!

سؤالات متداول

• Web2 دقیقاً چیست؟
  

نسل دوم اینترنت که از حدود سال ۲۰۰۴ شکل گرفت و بر اساس مشارکت کاربران، تولید و به‌اشتراک‌گذاری محتوا و فضای متمرکز است که توسط شرکت‌هایی مانند Google، Facebook کنترل می‌شود.

• Web3 چیست؟

Web3 نسل بعدی اینترنت است که بر پایه فناوری‌های غیرمتمرکز مانند بلاکچین ساخته شده و به کاربران کنترل بیشتری بر داده‌هایشان می‌دهد.

• مزایا و معایب Web3 چیست؟

مزایای Web3 اعم از صاحب‌امتیازی واقعی بر داده‌ها و دارایی‌ها، شفافیت و مقاومت در برابر سانسور و حذف واسطه‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند است. معایب آن شامل پیچیدگی فنی و نیاز به دانش تخصصی، مشکلات مقیاس‌پذیری و مصرف انرژی بلاک‌چین و مسئولیت امنیتی کامل بر عهده کاربر است.

• تفاوت Web2 و Web3 چیست؟

قوانین و داده‌ها در Web2 متمرکز و تحت کنترل شرکت‌هاست، در حالی که Web3 غیرمتمرکز  است و کنترل یا مالکیت داده‌ها را به کاربران می‌سپارد. وب 2 بر اساس اعتماد به پلتفرم‌هاست، در حالی که Web3 بر پایه اعتماد رمزنگاری‌شده و بدون واسطه بنا شده است.

• آیا Web3 جایگزین Web2 خواهد شد؟

خیر، Web3 جایگزین کامل Web2 نیست، بلکه ادامه‌ی تکاملی آن است. بسیاری از فناوری‌های Web2 ادامه خواهند یافت، ولی Web3 خدمات غیرمتمرکز و شفاف‌تری را بر پایه بلاک‌چین ارائه می‌دهد.

• بلاکچین در Web3 چه نقشی دارد؟

بلاکچین بستری امن و شفاف برای ذخیره داده‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند.

• آیا Web3 برای کسب‌وکارها مناسب است؟

بله، Web3 امکان تراکنش‌های شفاف، کاهش هزینه‌ها و دسترسی جهانی را برای کسب‌وکارها فراهم می‌کند.

• چگونه می‌توانم در Web3 مشارکت کنم؟

با یادگیری فناوری‌های بلاکچین، قراردادهای هوشمند و استفاده از پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، می‌توانید وارد دنیای Web3 شوید.