امور مالی و مالیاتی اصطلاحات تخصصی و فنی زیادی دارند و شما به‌عنوان صاحب یک کسب و کار باید با تعدادی از آن‌ها آشنایی داشته باشید و بدانید به چه معنی هستند. به همین دلیل در ادامه چند اصطلاح پرکاربرد در امور مالیاتی را به شما توضیح می‌دهیم.
مودی مالیاتی
به کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که به موجب قانون، مشمول پرداخت مالیات هستند؛ مودی مالیاتی گفته می‌شود.
قانون مالیات‌های مستقیم
قانون مالیات مستقیم حقوق و تکالیف مالیاتی برای کلیه مشمولین مالیات است. مالیات مستقیم مالیاتی است که در صورت کسب درآمد، مالکیت یا هر موقعیتی که براساس قانون شامل مالیات باشد به مودی مالیاتی تعلق می‌گیرد.
درآمد مشمول مالیات
قانون تمام درآمدهای اشخاص حقیق و حقوقی را مشمول پرداخت مالیات نمی‌کند. درآمد مشمول مالیات یعنی درآمدی که حاصل استفاده از امکانات ملی باشد و از پرداخت مالیات معاف نشده باشد. درآمد مشمول مالیات در واقع درآمد کل شما در یک سال منهای هزینه‌های قابل قبول مالیاتی و استهلاک است.
هزینه قابل قبول مالیاتی
به هزینه‌هایی که مودی مالیاتی در طول سال مالی جهت کسب درآمد خرج کرده است، هزینه قابل قبول مالیاتی گفته می‌شود. دقت کنید که برای اثبات این هزینه‌ها حتما باید مدارک معتبر داشته باشید.
سال مالی
سال مالی یک دوره 12 ماهه است که از زمان آغاز فعالیت مالی و مالیاتی شما آغاز می‌شود. سال مالی ممکن است طبق تقویم از ابتدای فروردین تا پایان اسفند باشد اما حتما لازم نیست براساس تقویم شمسی تدوین شود. مهلت انجام تکالیف مالیاتی تا 4 ماه بعد از پایان سال مالی است.
نرخ مالیاتی
میزان مالیاتی است که قانون برای درآمد کسب و کارها تعیین کرده است. مثلاً نرخ مالیاتی برای کسب و کارهای مشاغلی بین 15 تا 25 درصد از درآمد مشمول مالیات آن‌هاست.
استهلاک
به کاهش ارزش دارایی‌های کسب و کار گفته می‌شود و ربطی به تغییر قیمت‌ها ندارد. استهلاک براساس قیمت تمام شده دارایی‌ها محاسبه می‌شود.
اظهارنامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی خلاصه‌ای از وضعیت مالی مودیان برای محاسبه مالیات آن‌هاست. مودیان باید هر ساله در مدت قانونی اعلام شده، اظهارنامه خودشان را مطابق با نمونه مورد تایید سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. اظهارنامه شامل اطلاعات هویتی، درآمدها و هزینه‌های مودیان است.
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که به قیمت تمام شده کالا و خدمات اضافه می‌شود و وظیفه پرداخت آن بر عهده مصرف‌کننده است. نرخ مالیات بر ارزش افزوده را قانون مشخص می‌کند. شما موظف هستید که این مالیات را از مصرف‌کننده دریافت کنید و آن را به سازمان امور مالیاتی بپردازید.
ماخذ مالیاتی
ماخذ مالیاتی مقداری از درآمد مودی است که برای تعیین و تکلیف مالیات در نظر گرفته می‌شود. در واقع ماخذ مالیاتی همان درآمد مشمول مالیات است.
مالیات بر درآمد مشاغل
مالیاتی است که اشخاص حقیقی و مشاغل باید براساس عملکرد سالانه خود پرداخت کنند و نرخ آن بین 15 تا 25 درصد است.
معافیت های مالیاتی
در برخی از موارد، قانون یک درآمد خاص یا بخشی از آن را از پرداخت مالیات معاف می‌کند. در این شرایط شما باید تکالیف مالیاتی خودتان را در زمان مشخص انجام دهید و اظهارنامه را هم تسلیم کنید، اما نرخ مالیات برای شما صفر در نظر گرفته می‌شود و مالیاتی پرداخت نمی‌کنید. برای مشاهده موارد معافیت‌های مالیاتی می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.
مالیات با نرخ صفر مالیاتی
در این حالت شما باید تمام تکالیف مالیاتی خودتان از جمله ارسال اظهارنامه را انجام دهید. اگر سازمان امور مالیاتی بعد از بررسی پرونده شما به این نتیجه برسد که هیچ مالیاتی به شما تعلق نمی‌گیرد، به این حالت مالیات با نرخ صفر مالیاتی گفته می‌شود و لازم نیست مالیاتی پرداخت کنید.
ضرایب مالیاتی
گاهی اوقات مودیان مدارک معتبری برای ارائه به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی ندارند. در این حالت، سازمان امور مالیاتی سود سالانه شما را به وسیله ضریبی که از قبل مشخص شده است تعیین می‌کند. به این ضرایب، ضرایب مالیاتی می‌گویند و برای هر کسب و کاری متفاوت است.
جرایم مالیاتی
در صورتی که تکالیف مالیاتی خودتان مثل تسلیم اظهارنامه، تکمیل مدارک یا پرداخت مالیات را در موعد مقرر انجام ندهید دچار فرار مالیاتی می‌شوید و لازم است جرایم مالیاتی که قانون مشخص کرده است را پرداخت کنید. نرخ جرایم مالیاتی بسته به نوع تخلف متفاوت هستند و معمولاً به‌صورت درصدی از مالیات محاسبه می‌شوند.